Route 5 voert naar Richmond, de hoofdstad van Virginia en tijdens de Burgeroorlog de hoofdstad van het zuiden. Virginia is sowieso de staat die het meest te lijden heeft gehad van de Burgeroorlog.
Rondom de stad en ook in Petersburg, een half uur ten zuiden ervan, zijn talloze slagvelden te vinden. Wie echt geïnteresseerd is, kan ook naar Appomattox, de plaats waar generaal Lee zich overgaf aan generaal Grant.
Richmond
De hoofdstad van Virginia staat niet in de meeste reisroutes. Toch is hij voor de historisch geïnteresseerd bezoeker wel degelijk de moeite waard. In een straatje achteraf, in het centrum, bijna overschaduwd door een groot nieuw ziekenhuis, staat daar het Confederate White House. Dit was de ambtswoning van de enige president die de Confederatie ooit heeft gehad, Jefferson Davis. Het heeft niet de grandeur en de herkenbaarheid van het Witte Huis tweehonderd kilometer verderop, maar ja, het zuiden verloor de oorlog ook. Toch is het interessant om te bezoeken. De tentoonstelling geeft een mooi kort overzicht.
Richmond is niet spectaculair maar wel een prima plek om te overnachten, op weg naar Charlottesville en Monticello. Afgezien van het Confederate White House is de State Capitol interessant. Nu zijn die gebouwen altijd interessant omdat ze een mooi beeld geven van de manier waarop een staat naar zichzelf kijkt, maar in dit geval is ook het gebouw uniek. Het heeft wat van een Romeinse tempel, een zeer klassieke uitstraling. Dat is te danken aan Thomas Jefferson, de derde president en ook gouverneur van Virginia, die zo'n enorm stempel op de staat heeft gedrukt. Ook deze tempel van democratie is zijn werk.
Tijdens Jefferson verblijf als ambassadeur in Frankrijk was hij zeer onder de indruk van het Maison Carré in Nîmes. Hij schreef onmiddellijk lange brieven naar Virginia, waar ze net aan hun state capitol waren begonnen. Op aanraden van Jefferson zetten ze een heel ander gebouw neer dan eerst het plan was. Ga vooral naar binnen, want ook de huidige geschiedenis van Virginia is interessant. De staat is politiek verdeeld tussen een relatief liberaal en Democratisch noorden (de suburbs van Washington) en een aartsconservatief en Republikeins zuiden. Deze combinatie van verre en nabije historie levert een gevarieerd patroon op. Zo had Virginia de eerste (en tot nog toe enige) zwarte gouverneur van het land. Maar tegelijkertijd leverde de staat heel conservatieve gouverneurs op en is Virginia een bolwerk van televisiedominees zoals Jerry Fallwell van de Moral Majority en voormalig presidentskandidaat Pat Robertson.
Mooiste boulevard ter wereld
In het Zuiden is de geschiedenis nooit verleden tijd, schreef Faulkner, als we hem vrij mogen citeren. Dat blijkt bijvoorbeeld op Monument Avenue. In Richmond houden ze van standbeelden, maar hier gaan ze helemaal uit hun dak. Volgens enthousiastelingen is het een van de mooiste boulevards ter wereld maar dat lijkt me wat overdreven.
Wel interessant is de verering van de Confederale helden in grote standbeelden die hoog op hun sokkels staan op kleine rotondes in de boulevard. Generaals J.E.B. Stuart met zijn gepluimde hoed, de geniale leider Robert E. Lee, president Jefferson Davis en Stonewall Jackson. In een poging het racistische verleden van Richmond te ruste te leggen, heeft ook de tennisser Arthur Ashe er een standbeeld gekregen - hij groeide op in de stad. Helaas leidde dat tot een onverkwikkelijke rel die het nodige te denken geeft over de huidige stand van zaken in Richmond (en over het gezonde verstand van haar inwoners). Klik hier voor een stukje over dat standbeeld en de controverse.
Wij overnachtten in Linden Row Inn, een prachtig oude stijl hotel, opgebouwd uit een hele rij huizen aan Franklin Street. Mocht u daar verblijven, ga dan ook even langs bij Jefferson Hotel, drie blokken verderop. Duur en monumentaal, maar imponerend. Men zegt dat de trap in dit hotel een inspiratiebron was voor Gone with the Wind. Zal best. Toen ik er binnen liep was er een receptie gaande van een of andere business club waar ik welgeteld één zwart stel telde, dat opzichtig afzijdig stond. 's Avonds amuseerden we ons prima in Shockoe Bottom, waar het uitgaansleven bloeit langs Main Street, vooral tussen 16th en 19th Street. Veel live muziek en veel eettenten (in Virginia mag je alleen drank schenken als je ook eten serveert, vandaar).
