We begeven ons richting Mount St. Helens. Overal om ons heen zijn hoge bergen vol grote groene bomen, gemengd door elkaar dennenbomen en loofbomen. Naarmate we dichter bij Mount St. Helens komen worden de bomen jonger. Tussen de bomen door zien we grijze, afgebroken bomen. We gaan steeds verder omhoog, op mijn oren komt steeds meer druk te staand. Naarmate Mount St. Helens groter wordt, wordt de begroeiing minder. Steeds meer grijs komt tussen de bomen door. We stoppen bij het tweede visitorscentrum en we besluiten naar binnen te gaan. Binnen worden video's en ander verzameld materiaal getoond. Er is een uitzichtpunt vanwaar we in een dal kijken wat geen dal meer is, opgevuld door vulkanische en modder. Grijs en grauw, bijna zonder enige begroeiing. Ergens in het midden stroomt een klein nietig riviertje. We begeven ons verder richting Mount St. Helens. Het wordt steeds grijzer en grauwer.
Stratovulkaan
Mount St. Helens is een grote nog actieve vulkaan. Een compositevukaan, ook wel stratovulkaan genoemd. Deze vulkanen zijn typisch stijl aan de zijden, een soort symmetrische kegels. Ook Mount Hood een andere vulkaan dicht bij Portland is een compositievulkaan. Mount Hood is een actieve vulkaan, evenals Mount St. Helens, welke elk moment kan uitbarsten tussen nu en zeshonderd jaar. Als deze vulkaan uitbarst zal heel Portland bedolven worden onder lava en hete as. Ook Mount Rainier vlak naast Mount St. Helens en Mount Fuji in Japan zijn compositievulkanen.
Compositievulkanen hebben over het algemeen een krater. Mount St. Helens had een krater welke werd dichtgemaakt door aardverschuivingen en een Magma staaf die de krater bij wijze van spreken uitdeukte. Mount St. Helens is ook een zogenaamde Subduction-zone vulkaan. Zulke vulkanen zijn explosief omdat het magma te stijf is om makkelijk weg te vloeien. Zo'n vulkaan komt tot ontploffing net als je je hand op een koolzuurhoudend drankje doet, schud en dan snel loslaat.
Louwala-Clough is de indiaanse naam voor Mount St. Helens, wat rokende berg betekent. Volgens een legende was de berg eens een mooie meid, "Loowit" genaamd. Toen twee zonen van de grote geest "Sahale" verliefd op haar werden, kon ze niet kiezen tussen de twee. De twee moedigen, Wyeast and Klickitat vochten om haar, dorpen en bossen begravend in het gevecht. Sahale was razend. Hij gooide de drie geliefden uiteen en een machtige berg rees waar een ieder viel. Omdat Loowit mooi was, was haar berg (Mount St. Helens) ook mooi, symmetrisch steen van verblindend wit. Wyeast (Mount Hood) heft zijn hoofd in trots, maar Klickitat (Mount Adams) huilt omdat hij de mooie meid, omhuld met sneeuw wil zien, daarom buigt hij zijn hoofd terwijl hij in de verte naar St. Helens staart.
De moderne naam: Mount St. Helens, werd in 1792 aan de vulkanische piek gegeven door Captain George Vancouver van de British Royal Navy, een zeevaarder en ontdekkingsreiziger. Hij noemde de vulkaan naar een landgenoot, Alleyne Fitzherbert, die de titel Baron St. Helens droeg en in die tijd de Britse ambassadeur in Spanje was.
Begin 1980 begint de vulkaan weer tekens van activiteit te geven. Op 27 maart 1980 begint de boel te borrelen, in en rond de vulkaan. Er worden metingen en onderzoeken gedaan. Een pijler van magma begint te duwen aan de binnenkant van de berg. Het noordgezicht gaat daardoor uitpuilen. Alsof zij haar hoofd gestoten heeft.
Er word uitgerekend hoe ver de vulkaan zal uitbarsten en hoe ver. Het gebied wordt geëvacueerd. Sommigen mensen blijven toch, ondanks het dreigende gevaar. Op de vulkaan blijft een onderzoeker achter. Sommigen mensen weigeren hun huis te verlaten, er zijn journalisten, onderzoekers en boswachters aanwezig in het gebied.
Op zondag 18 mei 1980 beginnen er aardverschuivingen. Een grote aardverschuiving stoot de bult van de vulkaan af. Daarmee wordt de vulkaan als een fles champagne ontkurkt.
Uitbarsting van de vulkaan
Met de uitbarsting word as en ander vulkanisch materiaal de lucht ingezonden. Zeker 18300 meter de lucht in. De ontploffing brengt vuren en grote modderstromen op gang. Alles rondom de vulkaan wordt bedekt onder een metersdikke laag as. Een harde wind van de ontploffing blaast alle bomen om als luciferhoutjes. Veel bomen spatten gewoonweg uit elkaar van de hitte, de lucht die blaast is loeiheet. Er worden 4 biljoen feet/voet bomen omgeblazen, dat is genoeg om 300.000 Amerikaanse houten twee slaapkamerhuizen te bouwen. Planten verdorren onmiddellijk. De vulkaanstorm blaast met een snelheid van 300 mijl per uur de temperatuur is 350 graden Celsius.
Rondom de vulkaan overleeft bijna niets. Een gebied van 180 vierkante kilometer wordt verwoest. Dieren verbranden of overlijden aan het inademen van de as, in totaal zo'n 7.000 grote dieren (rendieren, beren etc.). Veel kikkers en salamanders en dat soort dieren overleefden de uitbarsting wel omdat ze op grondniveau of in het water zaten. Ongeveer 12 Miljoen Chinook en Coho zalmen werden gedood en 40.000 jonge zalmen gingen verloren toen ze in de generators in een rivier zwommen die probeerde de modderstroom een onder controle te houden. Zelfs in Portland ongeveer 100 km verder kon men weinig zien door de neerdalende as. Alles is gesloten en iedereen word verzocht binnen te blijven. Dagen later gaan veel auto's kapot doordat de as doorgedrongen is in de motoren. De mensen rond de vulkaan, overlijden bijna allemaal vaak door het inademen van as.
De uitbarsting droeg verder dan was verwacht. De uitbarsting was gedeeltelijk naar opzij naar de noordkant. Het geluid van de ontploffing was niet hoorbaar vlakbij de vulkaan. Het geluid gaat schuin omhoog de lucht in, stuit tegen een van de buitenste lagen rond de aarde aan en komt een heel stuk verder weer terug. Mensen vlak naast de vulkaan konden het niet horen, terwijl mensen die veel verder weg waren het wel konden horen. Daarna stuiterde het geluid verder.
In Portland kon men de uitbarsting niet horen, maar in een stad veel verder weg, kon men wel duidelijk de ontploffing horen.
Er gaat een verhaal van een aantal boswachters die vlakbij de vulkaan aan het werk waren. Ze hoorden helemaal niets van de ontploffing, eentje zag het wel en begon te rennen. De anderen keken hem verbaast aan en werden even later bedolven onder bomen. Sommigen van hen werden gered, maar overleden later aan hun brandwonden.
Er is ook een verhaal van een vrouw die zag dat het ineens donker werd, maar ze had niets gehoord, ze werd overvallen en meegesleept door de modder en later gered. Veel mensen die gered worden overlijden later aan hun brandwonden. Er zijn 57 doden gevallen en 27 bruggen en bijna 200 thuizen (huis en haard) werden vernield.
De as was geen normale as (verbrandingsas) en bestond voor 60% uit silicaat, de natuurlijke vorm van glas, op glas kan niets groeien. De rotzooi die uit de vulkaan komt is licht en wit, in tegenstelling tot de normale as die zwart is en zwaarder. De as is een metersdikke laag opgestapeld op de oude grondlaag.
Na de uitbarsting is er in een groot gebied rond de vulkaan helemaal niets meer. Het dal is opgevuld met as en modder waardoor er haast geen dal meer is. Rondom een bepaald gebied worden nieuwe bomen geplant. De zaaiers graven door de dikke lagen harde as heen en planten in de vruchtbare laag, die daar ergens diep onder moet zitten, nieuwe boompjes. Deze boompjes zijn nu bijna twintig jaar oud, nog heel erg jong dus. In een bepaald gebied rondom de vulkaan laat men de natuur haar gang gaan. Er wordt veel onderzoek gedaan, en het gebied is goed beschermd. Alleen onderzoekers mogen er komen. Nu na twintig jaar is het rondom de vulkaan nog steeds grijs en woest. Hier en daar heeft een plantje zich door de dikke laag van lava weten te worstelen. Heel langzaam aan beginnen er weer meer dieren te leven. Er zijn weer muisjes, en ik zag zelfs, vlakbij me een eekhoorntje zitten.
Vruchtbare grond
De eerste dieren die er kwamen waren kolibrietjes. Helemaal op de verkeerde plaats, want er was geen voedsel te vinden, er waren geen bloemen waar ze hun nectar vandaan konden halen. Ze raakten hopeloos verdwaald. Ze vielen zelfs onderzoekers aan omdat ze dachten dat ze voedsel waren. Ze waren met zo veel dat de onderzoekers dachten dat er rotsen naar beneden kwamen en dekking zochten.
Langzamerhand begint het gebied rondom de berg weer een beetje tot leven te komen. Het is lastig, want er is maar een heel klein laagje vruchtbare grond. Meestal is as (verbrandingsas) vruchtbaar. Maar deze as bestaat uit glas voornamelijk, en voor maar een heel klein gedeelte uit vruchtbare grond waarop plantjes zouden kunnen groeien. Inmiddels is het gebied open voor geïnteresseerden. Maar men is voorzichtig. Er loopt één weg naar toe, een lange weg. Deze weg leidt langs verschillende visitorscentra waar informatie over Mount St. Helens ingewonnen kan worden.
Per auto kom je niet dichterbij dan het laatste visitorcentre alleen over een hele lange wandelweg is dichterbij komen mogelijk. Langs de paden bij het visitorcentre staan bordjes dat er niet naast de paden gelopen mag worden. Alles wordt beschermd, de plantjes die het overleven, zullen niet ook nog stampende voeten overleven. De plantjes die ik zie, zien er uit als dik onuitroeibaar onkruid. Dat is het begin van een nieuwe begroeiing.
Vanuit het visitorcentre kijk je uit op het noordgezicht van de vulkaan. Recht in het grote gat van de uitbarsting. In het midden van het gat zit een rare bobbel. Deze bobbel zal ooit de nieuwe top worden.
