Sierra Club

Sierra Club

door Frans Verhagen

Zowel het idee van nationale parken als de gedachte om een organisatie ter natuurbescherming op te zetten ontstonden in California. Waar anders? Natuur was er in overvloed in wat toen Amerika's grootste staat was.

Maar de snelle ontwikkeling vormde een grote bedreiging. Dat er steeds meer over de bescherming daarvan werd nagedacht was het werk van één man, John Muir, en van de organisatie die hij oprichtte, de Sierra Club.

ZELF NAAR Amerika?

Bekijk alle 243 reizen naar Amerika

Yosemite

Als een van de grote bijdrages van de Verenigde Staten aan de wereldbeschaving het idee is van nationale parken, dan is dat idee geboren in California. Het is waar dat het eerste park, Yellowstone National Park een paar staten verderop lag, maar het was Yosemite en het was de natuurschrijver John Muir, een Californiar, die zoveel gewicht gaven aan het idee dat het gemeengoed is geworden. Het was Muir die de visie had te zien dat de wildernis bedreigd zou gaan worden.

Yosemite was namelijk al in juni 1864 door president Lincoln in het leven geroepen. Toen heette het nog een reservation, niet een nationaal park, maar het idee was hetzelfde. Interessant is ook dat Yosemite werd beschermd vanwege zijn schoonheid en zijn wildernis, terwijl Yellowstone, dat acht jaar later het eerste nationale park werd, vooral werd gesticht om zijn bezienswaardigheden te beschermen zoals de warmwater terrassen en de spuitende bronnen.

Het was John Muir, die in de jaren zeventig eindeloos had gewandeld in de Sierra's, die werk maakte van de bescherming van zijn geliefde natuur. In 1889, na de rust van tien jaar huwelijk en het runnen van zijn eigen zaak besloot Muir weer zijn activiteiten als natuurvorser op te pakken. De schrijver wilde vooral de Sierra, de bergen in zijn achtertuin, California's achtertuin, bezingen en mede daardoor beschermen. Samen met Robert Underwood Johnson, de uitgever van het blad dat de meeste van zijn artikelen publiceerde, bracht Muir twee nachten door op Tuolumne Meadows, in het hoge gedeelte van Yosemite. Beide bezoekers schrokken nogal van de verwoestingen die kuddes schapen, de houthakkers en de mijnwerkers er hadden aangericht.

Ze maakten een afspraak. Muir zou twee artikelen schrijven over de gevaren voor Yosemite en Johnson zou zijn invloed doen gelden om het Congres en de president zover te krijgen om van Yosemite een nationaal park te maken, dat meer omvatte dan alleen de mooie vallei.

Die vallei en de Mariposa Grove van gigantische bomen, waren sinds 1864 toegewezen aan de staat California, maar die deed er bijzonder weinig aan. Volgens Muir was 'de liefde voor de natuur onder Californiars ' vreselijk beperkt, enthousiasme is vrijwel onbekend'. Muir en Johnson waren ervan overtuigd dat Yosemite in federale handen moest komen. Ze gingen aan het werk en al op 1 oktober 1890 tekende president Harrison de wetgeving die Yosemite een nationaal park maakte. Het was een enorm park, als een donut gelegen rondom de vallei die echter wel degelijk in handen bleef van de staat. Vanaf dat moment werd grazen en houthakken in het park verboden en het leger werd ingezet om te verzekeren dat dit niet gebeurde.

De natuurliefhebbers waren daar echter niet tevreden mee. Johnson had al eens gesuggereerd om een organisatie op te zetten om het park te beschermen en toevallig zette ongeveer tegelijkertijd de University of California een club op om trips te organiseren in de Sierra. Vanaf 1889 kwamen deze twee organisaties samen, discussiërend over het opzetten van een vereniging van burgers om het park te beschermen en de pogingen te coördineren om de ongetwijfeld komende tegenaanval af te slaan.

Energieke buitensporter

Muir was ervan overtuigd dat als je het gebied gezien had, je onvoorwaardelijk tot de verdedigers ervan zou behoren en hij raadde mensen aan de bergen te beklimmen 'en het goede nieuws uit te dragen'. Nu was dit op zich niet een puur origineel Californisch idee. Er waren Alpenclubs in het oosten van het land en een Rocky Mountain Club in Colorado. De energieke buitensporter Theodore Roosevelt, de latere president, had met vrienden een jachtclub opgezet.

De oprichting van de Sierra Club, op 4 juni 1892, was echter een mijlpaal. Dit was iets nieuws. Het doel werd zo geformuleerd: 'Om te exploreren, te genieten en toegankelijk te maken de bergstreken van de Pacific Coast, om authentieke informatie erover te publiceren en om de steun en medewerking van mensen en overheid te krijgen om de bossen en andere natuur van de Sierra Nevada Mountains te behouden.' John Muir werd de eerste voorzitter. Op een algemene vergadering in september, in San Francisco, kwamen 250 mensen opdagen.

Het initiatief sloeg aan. Op een bijeenkomst vier weken later, waar Muir en John Wesley Powell spraken, waren er al vijfhonderd mensen. Wesley Powell was ook een aantrekkelijk spreker: hij was de eerste die de Colorado had afgevaren van Wyoming naar het uiteinde van de Grand Canyon. Hoewel hij een held was voor natuurbeschermers, had Powell wel typisch Californische ideeën over het gebruik van water voor irrigatie - en die strookten niet met wat bijvoorbeeld Muir daarvan vond.

Op een goed gevecht hoefde de club niet lang te wachten. Al in 1892 kwam het eerste wetsvoorstel van de houthak- en mijnbelangen. De Sierra Club zette de voet dwars maar het zou niet de laatste poging zijn van deze belangen om het park in omvang te beperken. Lobbyen tegen schadelijke wetgeving, zowel in de staat California als in Washington zou een belangrijke activiteit worden. Begin 1893 kwam het eerste nummer uit van het Sierra Club Bulletin, vol met wetenschappelijke verhalen, verslagen van trips in de Sierra en andere wildernisgebieden, in die tijd soms plekken waar nog nooit iemand over had geschreven.

Jaarlijkse tocht

Tussen 1890 en 1900 waren er zo'n vijfhonderd vrijwilligers actief, vooral in de Bay Area. In 1894 kwam John Muir's The Mountains of California uit, met enthousiaste besprekingen en nieuwe aandacht voor de Sierra. Ondertussen lag het Sierra Forest Reserve dat president Harrison in 1893 had gecreëerd nu ook bedreigd door onbeperkt houthakken. Opnieuw verzette de Sierra Club zich.

Na een succesvol eerste decennium leek de Sierra Club in 1900 wat aan momentum te verliezen, met nog maar 400 leden. William Colby, de assistent van Muir die in Yosemite Valley woonde als permanente beschermer van het park, bedacht vervolgens het concept van de High Trip, een jaarlijkse tocht naar de High Sierra. De Sierra Club begon nu zelf trips te organiseren, een praktische uitvoering van Muirs overweging dat je de natuur moest laten zien.

In 1901 gingen voor het eerst 96 mensen op pad, voor drie weken. Twee jaar later klommen 150 mensen naar de top van Mount Whitney in wat nu Sequoia National Park is. De High Trip kwam nu jaarlijks terug, tot 1930 met Will Colby als gids. Het was een goede manier om de aandacht vast te houden, vooral als de actie wat minder was, maar het veranderde de organisatie wel enigszins. Nu ging het om het 'delen' van de wilderniservaring in flinke groepen. Tegen de tijd dat Colby ermee ophield, waren er veel meer varianten op dit patroon, met trips voor diverse smaken.

Nacht onder de sterren

President Theodore Roosevelt, een luidruchtig natuurliefhebber, kwam in 1903 naar Yosemite. Daar bracht hij samen met John Muir de nacht door onder sterren - zij het waarschijnlijk niet zonder deken, zoals de oude natuurliefhebber het liefste kampeerde. Roosevelt zorgde ervoor dat Yosemite voorlopig niet meer werd bedreigd. In februari 1905 nam het Congres een wet aan die de grenzen van Yosemite herzag.

Het was wat je noemt een gemengd succes. Er gingen 542 vierkante mijl van het park af en er kwamen er 113 bij, maar Yosemite Valley ging van de staat California naar de federale overheid. Niet alle dreigingen waren echter al bezworen: nog steeds wilde men een privé spoorlijn aanliggen van Fresno naar Mariposa Grove.

En nauwelijks was Yosemite veiliggesteld of de epische strijd om Hetch Hetchy barstte los. San Francisco wilde deze vallei ten noorden van Yosemite, kleiner maar nauwelijks minder mooi dan Yosemite, onder water zetten om de stad van drinkwater te voorzien. John Muir had de vallei al in 1870 bezocht en er lovend over geschreven. Maar Hetch Hetchy was niet zo bekend als Yosemite. Er liep geen weg heen en de toegang was moeizamer, terwijl ironisch genoeg de ligging naast Yosemite de claim op uniek schoonheid van Hetch Hetchy ondermijnde.

Zonder dat iemand het in de gaten had, werd in 1901 een wet aangenomen die dit mogelijk maakte. De burgemeester van San Francisco vroeg reservoirrechten aan, op eigen naam, om verdenkingen te voorkomen. Een poging om de afdamming te verhinderen liep stuk na de aardbeving van 1906, toen de daarop volgende branden mede werden geweten aan gebrek aan water. Hoewel president Roosevelt geldt als een van de grootste natuurbeschermers uit de Amerikaanse geschiedenis, liet hij zich geleidelijk aan winnen voor de dam.

Het werd een monumentale veldslag, die ook binnen de Sierra Club splijtingen veroorzaakte omdat de in San Francisco wonende leden vaak vóór de dam waren. Bij een stemming bleek dat de overgrote meerderheid tegen was en daarna sprak de club weer met één stem. Zonder succes. In december 1913 erkende president Wilson de wet die de afdamming van Hetch Hetchy mogelijk maakte.

Maar Hetch Hetchy ging de annalen in als een voorbeeld van de bedreigingen voor de natuur in California én als voorbeeld van politieke campagnes. Voor Hetch Hetchy was het te laat. In 1919 hield de vallei op te bestaan, toen de O'Shaughnessy Dam werd voltooid. Als symbool leefde Hetch Hetchy echter nog lang voort.

Landelijke bekendheid

John Muir stierf in 1914, waarmee de Sierra Club zijn meest visionaire en meest welbespraakte leider kwijt was. Door de strijd tegen San Francisco had de Sierra Club landelijke bekendheid gekregen, hoewel het nog lang zou duren voor de organisatie zich ook met natuur buiten California en de Pacific Northwest zou bemoeien. Een jaar na zijn dood eerde de staat California Muir met het aanleggen van het John Muir Trail over de Sierra bergen, van Yosemite Valley naar Mount Whitney. Ook de oprichting van de National Park Service in 1916 kan gezien worden als een postuum succes van John Muir.

In Muirs voetsporen traden fotografen als Ansel Adams, die al in 1919 lid was geworden en in zijn jonge jaren vaak meeging op Sierra Club tochten. Die trips hadden iets van vakantiekampen in de stijl van de socialistische zomerkampen, vol gezond vermaak en leerzame zaken voor jonge mensen. Net als Muir was Adams verkocht aan Yosemite. De foto's die hij in eerste instantie in het bulletin publiceerde, zijn klassiek geworden. In 1934 werd hij lid van de board of directors, een functie die hij 37 jaar lang zou bekleden.

De jonge David Bower, een fanatieke klimmer die in 1933 lid werd, beschreef zijn ontmoeting in de Sierra's met Adams: 'een baardig type, camera en driepoot op zijn schouder, wandelend door de bossen'. De twee raakten bevriend en toen Bower in 1952 de eerste full time directeur werd van de Sierra Club legde hij samen met Adams de grondslag voor de commerciële fotoboeken die de club later publiceerde.

Portfolio met foto's

Na de oprichting van de National Park Service was een intense samenwerking met de Sierra Club ontstaan. Veel van de eerste werknemers van de Park Service kwamen uit California. Ze werkten ook samen om het Sequoia Park uit te breiden en te voorkomen dat de grote steden waterrechten zouden inpikken voor de rivieren die naar Yosemite and Kings Canyon stroomden. Dit was een belangrijke verandering. De natuurbeschermers hadden nu als het waren een afdeling binnen de regering. Het leidde ertoe dat de Sierra Club steeds vaker ging samenwerken met de overheidsdiensten.

Een van de doelstellingen van de Sierra Club was 'het publiceren van authentieke informatie'. Dat deed in de eerste plaats het blad The Bulletin, maar geleidelijk aankwam er een hele catalogus aan eigen boeken tot stand, over klimmen, over de John Muir Trail, over geologie. Verder hielden de verschillende afdelingen, allemaal in California, zich bezig met het naamgeven aan nog onbenoemde toppen in de Sierra wildernis.

Een nieuw succes voor de Sierra Club was Kings Canyon National Park, waar de park service in conflict kwam met de Forest Service. De laatste hield zich naar zijn aard meer met houtvoorziening en graasrechten bezig. Franklin Roosevelt kon redelijk gemakkelijk worden overgehaald om een nieuw park te maken, maar de Forest Service bood felle tegenstand. In een gecompliceerd gevecht speelde de Sierra Club, op aangeven van minister Ickes, een doorslaggevende rol om Kings Canyon tot park te verheffen. Ansel Adams maakte een portfolio met foto's van de Kings Canyon high country die de Sierra Club publiceerde als Sierra Nevada: The John Muir Trail. Het was Adams' eerste boek. Kings Canyon werd een nationaal park in 1940.

Teveel toegankelijkheid ook niet goed

Na de oorlog stond de Sierra Club, nog steeds een vrijwilligersvereniging met zo'n vierduizend leden, voor een fundamentele keuze. Misschien was het toch niet zo'n goed idee om Jan en Alleman de bergen in te halen. Hoeveel mensen was teveel? Nu werd het concept uitgewerkt van Base Camps, waarbij de Sierra Club groepen mensen hielp om een basiskamp op te zetten, tien tot twintig kilometer van de weg, en hen twee of drie weken later weer ophaalde.

Voorts dwong het nieuwe park, Kings Canyon, de Club om na te denken of de doelstelling van het ontsluiten van wildernissen met wegen wel een goede was. Bij de onderhandelingen had Will Colby aan de bewoners van Fresno een weg beloofd naar Copper Creek en hij hield zijn woord, niet tot ieders genoegen. Eenzelfde conflict ontstond toen de park service de Tioga Road, van Crane Flat naar Tioga Pass wilde 'verbeteren'. De park service gebruikte dynamiet om de laatste stukken weg aan te leggen, later beschreven als scenic vandalism.

Het zou een lijn van conflicten worden die aan het einde van de twintigste eeuw zijn hoogtepunt bereikte, met miljoenen bezoekers per nationaal park, luchtvervuiling en verkeersopstoppingen. De spanning tussen bescherming en ontsluiting begon te knellen. Ook kwam de vraag op of skiën een acceptabele vorm van wildernisverkenning was, althans in de vorm van lelijke ski banen.

Dammen in de Colorado

Met die vragen in het achterhoofd werd in 1951 het oorspronkelijke doel van de club aangepast. Nu werd het 'to explore, enjoy, and protect the Sierra Nevada and other scenic resources of the United States'. Toegankelijk maken werd van de lijst geschrapt. En inderdaad zou de Sierra Club in het vervolg aanmerkelijk meer tijd besteden aan het bemoeilijken van toegang dan het bevorderen ervan. De auto bleek immers net zo gevaarlijk voor de natuur als de allesetende schapen die John Muir zo verafschuwde.

In 1950 had de Sierra Club zo'n zevenduizend leden, voornamelijk aan de westkust, en negen afdelingen, allemaal in California. Behalve de federale overheid, kenden weinig Amerikanen de club. Dat zou veranderen door het Colorado River Storage Project, een voorgesteld systeem van dammen, voornamelijk in Utah (daarbij zouden onder meer stukken van Dinosaur National Monument onder water komen). Omdat het actieterrein buiten California lag, besloot de Sierra Club een full time directeur met een staf aan te stellen. Dat werd David Bower, Ansel Adams' vriend die sinds 1941 in de Board of Directors zat.

Als vanouds gebruikte de Sierra Club haar tactiek van mensen de regio laten bezoeken en lobbyen in het Congres, onder meer om de cijfers van de overheid aan te vechten die voorspelden dat de dammen nauwelijks schade zouden aanrichten. Een nieuwe auteur trad in de voetsporen van Muir, Wallace Stegner. Hij produceerde een boek dat werd toegestuurd aan alle leden van het congres. Deze actie werd gevolgd door een lading brieven van de grass roots aan de Afgevaardigden. In de loop van 1955 leken de natuurbeschermers de overhand te krijgen. Ze wonnen en Dinosaur National Monument bleef gespaard, al werden er toch heel wat dammen gebouwd.

Gedegen lobbywerk

Een ander naoorlogs probleem was dat de vraag naar hout enorm was gestegen (vanwege de sterk opgevoerde huizenbouw). Dat leidde tot een confrontatie met de Forest Service, maar de uitgangspositie van de Sierra Club was zwak omdat de meeste wildernisgebieden in het westen niet de status hadden van beschermd gebied. De bosdienst had een filosofie van multiple use, wat volgens critici niet meer betekende dan 'houthakken en nog wat'. Gedegen lobbywerk van de club leidde ertoe dat in 1964 de Wilderness Act werd aangenomen, waarmee een proces begon van het aanwijzen van wildernisgebieden op federaal terrein. De foto's van Ansel Adams speelden opnieuw een grote rol. Om de grote foto's op goed papier en het juiste formaat te publiceren was een uitgever nodig die risico durfde te nemen en uiteindelijk was het de Sierra Club zelf de enige die het aandurfde.

This Is The American Earth kwam uit in 1960. Het volgende boek was Words of the Earth van Cedar Wright, ook een van de grote namen in de Amerikaanse natuurfotografie. Het derde boek was weer van Adams en handelde over de parken. De boeken gaven de Sierra Club extra aandacht en een extra bron van inkomsten. Ook de kalenders die vanaf eind jaren zestig op de markt kwamen, bleken een groot succes.

Op actieniveau werd in de jaren zestig gevochten voor het behoud van de laatste redwoods in een op te richten Redwoods National Park. De Sierra Club voerde een succesvolle campagne onder het motto: 'de laatste kans om de redwoods te redden' en in 1968 konden ze opnieuw een succes noteren. President Johnson voegde in dat jaar een aantal staatsparken samen met federale grond en stichtte Redwood National Park. Ook bleef de Sierra Club vechten tegen de voortdurende dreiging van nieuwe dammen.

De regering begon de Sierra Club nu knap lastig te vinden. Volgens beproefd model stuurde president Johnson belastingdienst op haar af, die besloot dat vanwege het politieke lobbywerk de bijdragen aan de Sierra Club niet meer aftrekbaar waren voor de belasting. Een enorme maar wel goed voor de public relations: het aantal leden verdubbelde naar 78.000 in de drie jaar na de belastinguitspraak. De dammen in de Grand Canyon, want daar ging het protest vooral tegen, kwamen er niet, zij het dat er elders in de Colorado River wel obstakels kwamen waardoor ook de Canyon wel veranderde.

De Sierra Club was in de jaren zestig ongekend actief, zeker toen een nieuw soort milieubewustzijn werd geboren na de publicatie van onder meer Silent Spring, Rachel Carsons beroemde boek over landbouwvergif. Er werd gelobbyd tegen een ski resort in de Sierra Nevada, vóór een Cascades National Park (bereikt in 1968), Point Reyes in California, Cape Cod in Massachusetts, Padre Island in Texas, de Oregon Dunes, Fire Island in New York. Kernreactors kwamen op en werden betwist, het meest beroemd in het geval van Diablo Canyon, in de kwetsbare Niomo Dunes tussen Santa Barbara en San Luis Obispo. Dit werd een twistappel toen bleek dat het grootste deel van de board geen moeite had met de bouw en de locatie. Er werd tot twee keer toe door alle leden over gestemd en uiteindelijk werd het compromis dat was voorgesteld, geaccepteerd.

Openlijk conflict

Er broeide meer in de Sierra Club. De boekenafdeling verloor nu geld en werd gezien als persoonlijke hobby van een paar mensen. Het soort conflicten dat veel non profit organisaties tegenkomen, dook nu ook in de club op. Uitgesproken opinies, enorme ego's, verzet van de achterban tegen sterk leiderschap en onvrede van de leiders met die pogingen om hen onder controle te brengen. Ook een typisch jaren zestig probleem: hoe beleefd moest de Sierra Club eigenlijk zijn tegen overheidsinstellingen? Was de overheid de vijand of, net als in de beginjaren van de National Park Service, je vriend? Het kostte uiteindelijk een directeur, toen Browers, die de Sierra Club enorm had uitgebouwd, zijn boekje te buiten ging, zijn positie ter beschikking stelde en door de leden werd weggestuurd.

De nieuwe voorzitter, Mike McCloskey, was een jurist en dat paste aardig bij de tijden. Er moest heel wat geprocedeerd worden, vooral om wetten die waren aangenomen ook uitgevoerd en gecontroleerd te krijgen. In 1971 werd het Sierra Club Legal Defense Fund opgezet. Het is officieel onafhankelijk van de Club, met zijn eigen Board of Trustees, eigen staf en eigen budget. Dit heeft te maken met de belastingregels - het Fund is wel een belastingaftrekbare affaire omdat het niet lobbyt. Dertig jaar later heeft het Fund kantoren in acht steden, waaronder Washington en Juneau, Alaska, en meer dan 35 juristen in dienst.

In de jaren zeventig kreeg het milieu enorme aandacht en talloze andere organisaties kwamen op, zoals Greenpeace en Friends of the Earth. De interesses van elk van deze groepen werden steeds breder. Natuurbescherming werd milieubescherming.

Maar eerst stond voor de Sierra Club, inmiddels ook uitgegroeid tot 175.000 leden, nog een hoofdprijs op de agenda. Een van de grootste wildernisgebieden van de Verenigde Staten moest nog afdoende beschermd worden: Alaska. Na een lange strijd (ondermeer met bewoners van Alaska, die van de bemoeizucht van de Sierra Club niets moesten hebben) werd Admiralty Island een Wilderness National Monument in 1977.

In de presidentsverkiezingen van het jaar daarvoor had de Sierra Club sterke steun gegeven aan de Democraat Jimmy Carter en ze werden niet teleurgesteld. Carter gebruikte zijn bevoegdheid om zonder inmenging van het Congres nationale monumenten te maken door een flink stuk Alaska veilig te stellen. De milieugroepen, inclusief de Sierra Club, namen zijn initiatief over en begonnen te lobbyen voor meer nationale parken in Alaska, waarvoor wetgeving van het Congres nodig was. Op de valreep voordat de regering Reagan zijn aantrede deed om een nieuw hoofdstuk in milieubescherming (of gebrek daaraan) te openen, tekende Carter in december 1980 de wet waarbij in één klap de omvang van het Nationale Park systeem werd verdubbeld, dat van het National Wildlife Refuge system werd verdriedubbeld, net als dat van de wildernisgebieden.

Behartigen industriebelangen

In de jaren tachtig kreeg de milieubeweging minder gehoor in Washington, maar zoals zo vaak leverde een regering zonder veel aandacht voor het milieu veel ledenwinst op voor de milieubewegingen. Vooral de eigenwijze en radicale opinies van Reagans minister van Binnenlandse Zaken, James Watt, een conservatieve jurist uit Colorado, die de belangen van de industrieën behartigde, maakten het gemakkelijker om al te vergaande anti-natuurbeleid te voorkomen.

Als fundamentalistisch Christen meende Watt onder meer dat milieubescherming in het zich van de nakende Armageddon nauwelijks nodig was. Watts order om mijnbouw toe te laten in Bob Marshall Wilderness in Montana, een soort heilig gebied voor natuurbeschermers, drukte iedereen op de noodzaak voor actie. Het aantal leden van de Sierra Club steeg van 182.000 in 1980 tot 600.000 in het midden van de jaren negentig. Ook de ondermijning van de Milieuwetgeving van de jaren zeventig door de regering Reagan werd een belangrijk item.

Ook was in 1981 de doelstelling van de Sierra Club weer herzien. Hij luidde nu: 'To explore, enjoy and protect the wild places of the earth, to practice and promote the responsible use of the earth's ecosystems and resources; to educate and enlist humanity to protect and restore the quality of the natural and human environment; and to use all lawfull means to carry out these objectives.' John Muir zou het waarschijnlijk een nogal omslachtig en weinig poëtisch gevonden hebben, maar het gaf wel aan wat zijn Sierra Club was geworden: een milieuorganisatie die de hele wereld tot zijn domein rekende.

Maar ook de oude gevechten, gewoon voor natuurbescherming, hadden nog hun plaats. Aan het einde van de twintigste eeuw moesten de Everglades, het waterpark in het zuiden van Florida, beschermd worden tegen oprukkende voorsteden en wateronttrekking. Dat president Clinton in 1996 Escalante-Grand Staircase National Monument stichtte (monuments kunnen per presidentiële order worden opgezet) was te danken aan een campagne van de Sierra Club.

In de presidentscampagnes van 1992 en 2000 liet de Sierra Club, als machtige lobbyorganisatie met 700.000 leden, danig van zich horen. In 2000 bleef de steun van de Sierra Club voor Al Gore zonder succes en de benoeming van een industriejurist tot hoofd van het Milieubureau van de regering Bush, geeft in elk geval aan dat er zeker nog genoeg werk is voor de Sierra Club. Niet alleen in de brede wereld, nu het werkterrein van de organisatie, maar ook, en misschien vooral, in de eigen achtertuin.

Reizen Amerika

Specialisten Amerika

Stay tuned

Wil jij elke maand naar Amerika?

  • Schrijf je in voor de maandelijkse nieuwsbrief boordevol foto's, prijsvragen en insider tips.
  • Ook ontvang je speciale deals van onze partners.
  • En profiteer je van de leukste kortingen op reisproducten.

Aanmelden nieuwsbrief

Amerika kenner