Een museum? Een dierentuin? Een botanische tuin? Zelden was een naam misleidender dan het Arizona-Sonoran Desert Museum. Het is namelijk dat alles, met daarbij nog een stuk natuurlijke historie, geologie en een aviarum.
Arizona-Sonara Desert Museum ligt in Tucson Mountain Park, twintig kilometer ten westen van Tucson. Het is een verplichte stop voor iedere woestijnbezoeker.
Volgens de legende zou een bioloog uit het Midden-Oosten, gewend aan zanderige woestijntaferelen, bij het zien van Tucson uitgeroepen hebben: 'Dit is helemaal geen woestijn, dit is een jungle.' Het Arizona-Sonoran Desert Museum gebruikt deze anecdote graag om te onderstrepen hoeveel het wel niet te tonen heeft. En gelijk hebben ze. Dit museum biedt werkelijk alle aspecten van het leven van de Sonoran Desert, op zo'n manier dat de bezoeker er uren zoet is - vrijwel altijd langer dan bedoeld.
En inderdaad, je hebt woestijnen en woestijnen. De Sonoran Desert, die zich uitstrekt in het zuiden van Arizona en het noordwesten van Mexico, is bepaald geen Sahara. Gemeten volgens de methode waarop wetenschappers woestijnen kwalificeren, namelijk de verhouding tussen het de neerslag en wat de zon per jaar aan water verdampt, is de Sonoran Desert hoogstens een wat droge plek. De verhouding is hier 8:1, terwijl in sommige delen van de Sahara 1000:1 normaal is. Dit is de reden dat voor een woestijn er behoorlijk wat groeit en bloeit op die droge grond in Zuid-Arizona.
De reden voor de droogte is dat de Sierra Nevada en de Coast Range het meeste water uit de lucht wringen die over de Stille Oceaan komt aanwaaien. Maar ze halen er niet alles uit. Zo valt er in Tucson toch nog twintig centimeter water per jaar. Planten en dieren zijn gespecialiseerd in het opslaan en beschermen van dat water, zo de zon zoveel mogelijk verhinderend zijn verdampende werk te doen. Het maakt van de Sonoran Desert een plaats vol leven.
Lagen van een cake
Meer dan honderd jaar geleden constateerde de bioloog C. Hart Merriam bij zijn studies van de San Francisco Mountains in Arizona dat geleidelijke veranderingen in temperatuur en vochtigheid die worden veroorzaakt door hoogteverschillen, een hele reeks biologische gemeenschappen scheppen. Hij berekende dat iedere driehonderd meter in stijging gelijkstaat met een afstand van vijfhonderd kilometer naar het noorden.
Merriam noemde deze gemeenschappen die als lagen in een cake aanwezig waren in de gebergten en valleien van Arizona, de Life-zones. Sindsdien hebben wetenschappers zijn concept verder uitgewerkt en een piramide ontwikkeld van biotische gemeenschappen, met woestijnstruiken helemaal onderin, eiken en dennen in het midden en sparrenbossen, die ook in Alaska en Canada zijn te vinden, bovenaan. Dat is het grote beeld, maar in werkelijkheid zijn de zones (officieel zijn er acht) niet zo keurig af te scheiden. Ze lopen natuurlijk in elkaar over, leidend tot interessante en rare combinaties met unieke omstandigheden.
Een kenmerk van de Sonoran Desert is dat er overal bergruggen liggen in de woestijn, oprijzend uit de woestijnvlakte als eilanden uit een oceaan. Zo heten ze ook: Sky Islands. Het aardige van deze bergen is dat ze verschillende temperatuurlagen opleveren waarin dieren en planten voorkomen die op woestijnniveau niet zouden kunnen leven. Zo trekken de toppen van de bergen het laatste beetje vocht uit de lucht waardoor ze altijdgroene planten hebben en dieren die meer water nodig hebben. Bovendien ontstaan er zo nog stroompjes die ook de woestijnbodem van water voorzien.
Zo kent de Sonoran Desert een rijk patroon aan flora en fauna en daar biedt het Arizona-Sonoran Desert Museum een prachtige doorsnee van. Zoals een vrijwillger vertelt: als je van het laagste naar het hoogste punt gaat in de Sonoran Desert, leg je qua klimaatzones de afstand af van Mexico naar Canada, oftewel ruim drieduizend kilometer. Je kunt ook het museum bezoeken. Hier probeert men de microkosmossen van de Sonoran Desert gebieden te bouwen. Op het terrein van het museum bevinden zich meer dan zeshonderd plantsoorten, 150 vogelsoorten en 41 varianten van reptielen.
Reptielen
Direct na de ingang ligt het reptielen- en ongewervelde dierenhuis. De tarantula's en andere enge beesten zitten achter glas, maar af en toe laat een vrijwilliger enorme spinnen of slangen over zijn hand lopen. Kinderen raken er niet over uitgepraat. De Orientation Room geeft een idee van de enorme omvang van de Sonoran Desert. Hier is ook te zien wat voor speciale activiteiten er die dag zijn.
De Overlook is op korte afstand van de ingang en biedt ook mensen die hele wandeling niet kunnen of willen doen een fantastisch overzicht en uitzicht. Voor u ligt de Avra Valley met in de verte zes verschillende bergruggen. In het zuidwesten ligt de Baboquivari Peak van ruim 2500 meter en de Kitt Peak van ruim 2100 meter waarop een wereldberoemde astronomie kijker staat. Naar het westen ligt het reservaat van de Thono O'odham Indianen en naar het zuiden, op een kilometer of honderd, de grens met Mexico.
De Earth Sciences zijn te zien in een grot met stalagmieten, stalagtieten en waterbronnen. Het museum besteedt ook veel aandacht aan de geologische ondergrond van de woestijn. Er is zelfs een grot nagebouwd om te laten zien wat het ecosysteem van de woestijnen daarmee heeft te maken. Niet alleen slaan ze water op, maar als dat zich terugtrekt bieden ze koele leefomstandigheden voor dieren.
Tunnel
Hier wordt inzicht gegeven in wat er onder de woestijnbodem te zien kan zijn. Voor kinderen is er een echte tunnel van een meter of dertig, waar je doorheen kunt kruipen. Inderdaag geeft die voor die het geval dat je een tocht maakt door een tunnelsysteem - niet aan te raden voor claustrofoben onder de bezoekers.
Het Mountain Woodland is waar de mountain lion rondzwerft. Hij is te zien door een glazen wand, zoals je in een dierentuin de wilde dieren van nabij kunt gadeslaan. De planten en dieren in dit gedeelte zijn wat je aantreft op de sky islands, de stukken berg die boven de woestijn uitsteken. Er zijn ook herten, Mexicaanse wolven, zwarte beren en egels te zien.
Geleidelijk aan gaat het omlaag naar het Desert Grassland gedeelte. Hier is ook een heuvel met prairie dogs, die rare leuke marmotjes die onder de grond leven en overal tunnels boren. In de Cat Canyon leven de bobcats, ocelots en jaguarundi. Ze zijn van boven af te zien en van grondniveau door dikke ramen. Wie zijn route wil uitbreiden kan de Desert Loop Trail doen van een kilometer lengte. Niet alleen is hier het uitzicht over de Avra Valley en de Altar Valley spectaculair, er is ook een geul waarin de Javelina's leven, de bizarre wilde varkens van de woestijn.
De Riparian Corridor geeft het leven weer zoals het is langs de loop van een rivier - die zijn er natuurlijk ook in woestijngebieden. Er is een onderwaterzicht op bevers, otters en andere dieren die in zo'n groen gebied wel kunnen overleven. Er is ruimte voor de big horns, de schildpadden en rots eekhoorns. De grote vogelkooi kunt u binnenwandelen om van dichtbij de fel gekleurde vogels te zien die de woestijn bevolken.
Kolibrie kooi
De Desert Garden biedt een weelde aan kleuren. Daarnaast is de Life Underground waar het nachtleven wordt getoond. Spectaculair is de Kolibrie kooi, waar meer van deze fascinerende diertjes rondfladderen dan u ooit weer zult zien. Tenslotte is er nog een Cactus Garden en een plek voor ambifische dieren, zoals padden, kikkers en schildpadden.
Het Ocotillo Café is een uitstekende plek om te lunchen, omringd door in bloei staande cactussen en het geluid van dieren.
Het Arizona-Sonoran Desert Museum wordt vaak een levend museum genoemd. Die term geeft veel aspecten van het museum weer, onder andere dat wat dichterbij een dierentuin komt. Maar wat het meest imponeert is het leven dat de vrijwilligers erin brengen. Her en der stonden aardige mensen, meestal van ondefinieerbare maar in elk geval wat oudere leeftijd, uit te leggen hoe bepaalde dieren leefden, hoe planten groeiden, wat voor fossielen hier zijn gevonden. Ze maken deel uit van een groep van 170 naturalisten, die vooral worden gerecruteerd uit de lokale bevolking. Van de ruim 600.000 bezoekers per jaar zal de helft in elk geval enige tijd doorbrengen met de vrijwilligers. Ook buiten het park doen die hun werk, door voordrachten op scholen en andere instellingen.
De meeste mensen lijken het museum te onderschatten. 'Doen we wel even, op weg naar Saguaro National Park', lijken ze te denken. Maar, niets ten kwade over dat park, het museum is veel leuker en veel directer toegankelijk dan het park. Een halve dag is het minste wat een bezoeker nodig heeft. Op de website van Arizona Sonora Desert Museum vind je meer over de openingstijden en andere praktische informatie.
